Eğer 3D (üç boyutlu) animasyon işine girmek, 3D tasarımlar yapmak istiyor ve nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız ben de aynı durumdaydım. İşte size genel bir tablo, konuyla ilgili öneriniz varsa yorum kısmında tartışıp listemizi güncelleyebiliriz. Terimler anlaşılmaz gelirse en alta sözlük ekledim onu da zamanla geliştirebiliriz. Sizin için 4’ü temel olmak üzere 10 yazılım tanıttım, 3 tane de ücretsiz alternatif önerdim. Güzel bir derleme oldu. İyi okumalar.
Önceki yazıda 2D çizim ve animasyon programlarından bahsetmiştik. Minimalist bir animasyon içini klasik 2D (iki boyutlu) çizim bilgisi ve After Effects yeterliydi; ancak 3D teknikler de oldukça gelişti. Misal aşağıdaki 3D animasyonu Fransa’da 3 sene animasyon eğitimi almış 6 arkadaş yapmış.
Röportaja göre bu 3D kısa filmi yapan gençler, sadece 3Ds Max değil, ek olarak Maya, ZBrush, After Effects programlarını zehir gibi biliyorlar; ama belli konularda da uzmanlaşıp görev paylaşımı yapmışlar. Gördüğünüz gibi A sınıfı bir proje çıkmış ortaya. Bu kısa filmler genelde, para için değil, bilgisayarlı görselleştirme (CG) piyasasına atılan gençlerin marifetlerini sergilemesi için yapılıyor.
3D animasyon hakkında Türkçe çok az kaynak var. Ayrıca yenilikleri eğitim sistemimize adapte etme konusunda hantalız. Çeşitli kurslar, bir kaç kitap ve patlamak üzere olan animasyon lisans ve yüksek lisans programları kapıda, ama içerik ve hacim hâlâ zayıf.
Eğer bir animasyon bölümü okumak içini yaşınız geçtiyse lisans ve tezsiz yüksek lisanslarla vakit öldürmeyin. Fransa, ABD, Japonya gibi ülkelerdeki animasyon kültürü bizde olmadığı için ekolü olan bir usta bulmak çok zor. Çağı yakalamak istiyorsanız ilk işiniz İngilizce öğrenmek olsun, sonra youtube bile çok iyi bir rehber olabilir. Örneğin şu adam.
Adamın da gösterdiği gibi animasyon yapmak için 3D görselleştirme yazılımı şart değil. Eski Disneyciler tarafından ilk defa 1981’de ortaya atılan animasyonun 12 prensibi içinde yazılım yok. Gereken etkiyi sağlamanın yolunu bulun yeter. İki, iki buçuk veya üç boyut fark etmez. Birbirinden güzel destansı Japon animelerinde 3D efekt mi vardı? Emek vardı! Kareleri tek tek kağıda çizip tarıyorlardı. (Cel Animation) Fakat çağı yakalamak muasır medeniyetler gibi ciddi anlamda ve hızlı animasyon üretmek istiyorsanız 3D güzel bir yol.
Eskiden ajanslarda Photoshop bilmek geçimini sağlamaya yetiyordu; ama artık 2D çizim programları 3D ile bir arada kullanılmaya başladı. Bu sebepten 3D olayına mecburen girdim ve bir yığın programla karşılaştım. Bilgeadam sağ olsun 3Ds Max ve vRay anlatmıştı. Bu sayfanın en üstündeki görselde üniversite kampüsüne benzetmeye çalıştığım 3D tasarım, kurs bitirme projemdi. O zamanlar Maya’yı duymuştum ama ZBrush nerden çıktı? Derken liste aldı başını yürüdü. Çoğu lüzumsuz gibi ama yapılanları görünce insanın aklı gidiyor. Gelin şu programları yakından tanıyalım:
3D Animasyon ve Tasarım Programları
Bu programları özenle seçtim ve en kullanışlı olandan başlayarak sıraladım. Dünya ZBrush öğrenedursun bizim inşaat ve mühendislik merkezli piyasamızda neler yapabiliriz ona bakalım. Aşağıdaki ilk üç program hem dünyada oturmuş hem de ülkemizde geleceği olan programlar, ayrıca eğitim için kaynak bulmak da kolay.
Not: Bu arada After Effects ve Nuke gibi kurgu (composing) programları olmadan animasyonuzu derleyip toparlayamazsınız. Her şey tek yazılımla bitmiyor. Hatta işin tadını veren o kurgu programları haberiniz olsun.
1. 3Ds Max
Aile: Autodesk
Kullanım Alanı: Genel Modelleme, Animasyon, Riging (iskeletleştirme), Mimari, İnşaat, Oyun Sektörü, ıvır zıvır. Ama eskidi artık bu yazılım ya. Devri kapanmak üzere.
Özellikleri: Bol Plug-in (Eklenti) desteği, bol yardımcı Türkçe kaynak, Mental Render, IP (Net) Render, Program sürümleri için ayrıntılı özellik karşılaştıma sayfası.
3D AnimasyonHalk arasında Max diye anılan 3Ds Max, başlangıç için çok sağlam bir program. Örneğin, yukarıdaki animasyonu hazırlamak iki dakikamı aldı, (gif yapıp buraya koymak ise iki saat, gifleri optimum web formatına sokmak problemli olabiliyor). Max’in kendi render’ı var ama kaliteli render için gereken vRay bilgisini de heybenize eklediniz mi piyasada kolaylıkla iş bulacağınızı düşünüyorum. Biz kursa giderken aşağıdaki Bruce Branit’in yaptığı “World Builder” kısa filmini izleyip gaza gelirdik. Gelecekte insanların 3Ds Max içine girip tasarım yapmaya başlaması an meselesi. O gün tasarım daha kolay olacak. Bekleyelim görelim.
2. Maya
Aile: Autodesk
Kullanım Alanı: Günümüzün en popüler 3D animasyon programı. Karakter Modelleme, Animasyon, Rigging, Film Efekt, Reklam Sektörü
Özellikleri: Script (kod desteği), bol renklendirme ve animasyon seçenekleri, fizik kurallarına uygun rigging (iskeletleştirme), Mac ve Linux platformları için sürümleri var.
Maya için Max’in animasyon için evrimleşmiş versiyonu diyebiliriz. Piyasada iş ilanlarına baktığınızda 10 tane Max bilen aranıyorsa bunlar içinden 2 tanesi Maya bilen arıyordur. Onlar da inşaat firması değil reklamcılık veya oyun firmasıdır ve %90 İstanbul firmalarıdır. Bu istatistik ülkemizdeki animasyonculuk durumu ve haritası hakkında fikir veriyor: İstanbul’da yaşayan yetenekli bir bebe daha avantajlı.
3. Cinema 4D
Firma: Maxon
Kullanım Alanı: Motion graphics (yani film dünyası için), organik modellemelerde yetersiz, burada Maya’nın yardımı gerekiyor. Ama filmcilikte lider.
Özellikleri: After Effects ile Cineware özelliği sayesinde tam uyumlu. Mac bilgisayarlar için de sürümü var.
Kısaca C4D, sade arayüzü sayesinde başlangıç için uygun bir program. Adından da anlaşılacağı gibi sinema (motion picture) endüstrisinde popüler fakat ülkemizde kullanılsa da bunu bilen adamı arayan iş ilanları göremezsiniz. Bunun iki nedeni olabilir: Ya Basit bir program diyip Maya veya Max bilen kolayca adapte olabilir diye önemsemiyorlar ya da işi bilen hemen kapılıyor. Anlayacağınız piyasası belirsiz, fakat kullanan arkadaşlar var, gördüm. Örnek aşağıdaki reklam videosu:
4. Blender
Firma: Blender Foundation
Kullanım Alanı: Blender yeni yeni keşfediliyor, benim gördüğüm başlıca alanı mobil oyun piyasası. Çünkü orada pipeline’a dahil olma sıkıntısı yok.
Özellikleri: En büyük özelliği açık kaynak kodlu olması, bu da ücretsiz demek oluyor. Diğer programlarla yapabileceğiniz her şeyi Blender ile yapmanız mümkün. Son bir kaç yıl içinde Blender, geriden gelip yukarıda saydığım üç büyük abisine kafa tutacak duruma geldi.
Blender sevgisi gittikçe artıyor ancak işverenlerin de pipeline’a dahil etmesi için biraz daha zamana ihtiyaç var gibi görünüyor.
Bonus: vRay
Yaratıcı Ekip: ChaosGroup (Bulgar asıllı bu iki yazılımcı deha Vladimir Koylazov and Peter Mitev, 3D dünyasını bu kadar etkileyeceklerini biliyorlar mıydı acaba?)
Kullanım alanı: vRay, tek başına bir program değil, 3D programlar için ‘Rendering’ eklentisi. Bu eklentiyi 3Ds Max, Maya, Softimage, Cinema 4D, MudBox hatta Google SketchUp’ın üzerine kurabiliyorsunuz. Bu program olmadan render alınmıyor mu? Alınıyor ama vRay ile daha güzel alınıyor. Işık, doku, gölge konusunda güzel seçenekler sunuyor. Bize kursta Mental Ray ile uğraşmadan direkt bunu anlatmaya başladılar öyle diyeyim. Rendering aşamasını izlemek bile keyifli.
Diğer 3D Animasyon ve Tasarım Programları
Bu programlar ise dünyada bilinen bizim realist piyasa gerçeklerinde ise karşılık görmeyen programlar. Dediğim gibi 3Ds Max veya Maya ile ekmeğini yiyin. Bunlarla da süsleyin.
5. ZBrush
Firma: Pixologic
Kullanım Alanı: Real Time 3D Modelleme, Karakter tasarım (Dijital heykelleme ve boyama.)
Özellikleri: Body painting
Ekşi sözlük yazarlarına göre piyasadaki en iyi dijital karakter modelleme yazılımı. Peki nasıl mı kullanılıyor. Aşağıdaki video yeterli sanırım. Tablet ve kalemle tasarım yapmak ilginç olsa gerek. Farklı bir arayüzü var, Autodesk ailesine alışanlar uyum sağlamakta güçlük çekebilir.
6. Houdini
Firma: Side Effects
Kullanım Alanı: Endüstriyel Kuvvet Modellemeleri, Rendering, Film Efekt
Özellikleri: VFX dünyasının kullanımı en zor ve en elit yazılımı. Animasyonu zayıf ama gaz ve bulut vs. işlemede üstün olduğu söyleniyor. Film endüstrisinde çok popüler. Mac ve Linux sürümleri var.
Kullanmadım ama aşağıdaki videoyu görünce kullanmak istedim. Yurdumuzda yine pek bilinmeyen ama dünyaca ünlü yapımlarda kullanılan bir 3D efekt programı. Evet, bunu da öğrenmek istiyorum her şeyi öğrenmek istiyorum! (Not: DigtalTutors eğitimleri torrente düşmüş, aramızda kalsın.)
7. Softimage ICE
Aile: Autodesk firmasının, Huodini ile baş etmek için ailesine kattığı yazılım. (Edit: 03.03.2014 Autodesk bu yazılımı 2015 Nisan ayında emekliye ayıracağını duyurdu. 30 Nisan 2016’ya kadar da ürün desteğini sürdürecekmiş. Niye aldın niye kapatıyorsun? Korkarım Adobe de aynısını Fireworks’e yapacak.)
Kullanım Alanı: Film ve Oyun Sektörü, Karakter Animasyonu
Özellikleri: Karakter animasyonu için kullanılan Face Robot özelliği ile detaylı mimik hareketleri sağlanabiliyor.
8. MODO
Firma: The Foundry
Kullanım Alanı: Karakter Tasarımı, Mimari, Animasyon
Özellikleri: Cinema 4D özelliklerine ek olarak karakterlere yürüme hareketi özelliği, kod desteği, Mac sürümü var.
9. Lightwave 3D
Firma: NewTek
Kullanım Alanı: Çizgi film, Oyun, Film Efekt
Özellikleri: Pyton dil desteği, ZBrush ve Unity ile tam uyumlu, Mac sürümü var.
10. Mudbox
Aile: Autodesk firmasının ZBrush ile başedebilmek içini ürettiği yazılım.
Kullanım Alanı: Karakter Tasarım (Dijital heykelleme ve boyama.)
Özellikleri: Body Paint. İlk olarak Peater Jackson’ın 2005 King Kong filminde kullanıldı.
11. Vue
Firma: E-on Software
Kullanım Alanı: Doğa manzarası gereken her yer: Oyunlar, Filmler, Animasyonlar…
Özelliği: Üç boyutlu mekan tasarım konusundaki tek otorite diyebiliriz. Avatar filmindeki o gezegeni hangi programla tasarladılar sanıyorsunuz. Aşağıda E-on tanıtım videosu her şey çok kolaymış gibi gösterse de kanmayın işimiz çok zor.
Ücretsiz Alternatifler
3D SketchUp Bina ve vRayGoogle SketchUp: Listemizdeki öğrenmesi en kolay program. Google tarafından geliştirilen bu ücretsiz ve kolay kullanımlı araç ile çok rahat bir şekilde 3D modelleme ve çizim yapabilirisiniz. En güzel özelliği Google Earth üzerindeki binaların bu programla yapılıyor olması. Örneğin ortaokula giden kardeşim bizim evi yapıp yüklemişti, babam da şaşırmıştı. Yandaki bina tasarımını da ben yaptım. Tabi render alırken vRay kullandığımı itiraf etmeliyim.
Blender: Yukarıda tanıtmıştık.
Art of Illusion: Ücretsiz ve açık kaynak kodlu 3D modelleme programı. Türkçe kaynak yok denecek kadar az. Hatta yok.
Sektöre Göre 3D Öneriler
Oyun: 3Ds Max, Softimage, Maya, Modo, Blender…
Animasyon: Maya, 3Ds Max, Softimage, Modo, Houdini…
Sinema TV: Cineware özelliği ile After Effects ile uyumlu olduğu için Cinema 4D, Huodini…
Görsel Efekt: Softimage ICE, Houdini, Modo…
Karakter Tasarım: Özellikle ZBrush, MudBox ve diğerleri…
Yapılan İşe Göre 3D Öneriler
Modelleme: Maya, Softimage, Modo, ZBrush…
Rigging: Modo, Cinema 4D, Softimage, Maya…
Animasyon: Softimage, Modo, Cinema 4D, Maya…
Özet: Açıkçası belli bir emek karşılığı, bahsettiğim yazılımlarla istenilen tasarıma ulaşılabilir; sadece yöntemler ve birkaç ‘tool’ farklılık gösterecektir. Fazla maceraya girişmeden bir yazılımda karar kılıp başlamak gerekli. TopTen Reviews 2014: En iyi 3D Animasyon Yazılımları listesi de benzeri bir sıralama yapmış: 1) Maya, 2) 3Ds Max, 3) Softimge, 4) Cinema 4D, 5) Hudoni, 6) Lightwave, 7) Modo. Tabii bu liste dünya piyasası göz önünde bulundurularak hazırlanmış. Benim önerim saydığım ilk üç programdan birini öğrenmeden diğerlerine geçmemeniz. Gerçi ben de Max aşamasını geçemedim ama Türkiye’deki piyasaya bakınca ortaya böyle bir tablo çıkıyor. Kolay gelsin, başarılar.
